Persoonlijkheidstoornissen

Oorzaken en vormen

Een persoonlijkheidsstoornis hangt sterk samen met je karakter; mensen zeggen vaak dat ze ‘nu eenmaal zo zijn’. We spreken pas van een stoornis, als je al langere tijd op meerdere vlakken problemen ervaart door je starre, afwijkende manier van denken en doen. Het bemoeilijkt de contacten met anderen en belemmert je in je dagelijks leven en je prestaties op werk of school. Zo’n 10-15% van de bevolking heeft in meer of mindere mate last van een persoonlijkheidsstoornis.

De gevoelens van mensen met een persoonlijkheidsstoornis zijn heel intens kunnen sterk wisselen. Sommige mensen maken snel ruzie, anderen trekken zich juist terug om conflicten vermijden. Vaak voelen ze zich eenzaam en in de steek gelaten. Angsten, depressie, dwangmatigheid, psychose of verslaving spelen vaak ook mee.

Oorzaken Persoonlijkheidstoornissen

Een persoonlijkheidsstoornis ontstaat in de loop van je leven, door een ingewikkelde samenloop van omstandigheden. De volgende factoren spelen een rol:

• Biologische: in ons karakter ligt de aanleg voor de ontwikkeling van een stoornis besloten;
• Psychologische: (traumatisch) ervaringen en de reactie van anderen hierop kunnen doorwerken in de manier waarop je jezelf en je omgeving beoordeelt;
• Sociale: het gezin en de omstandigheden waarin je opgroeit, hebben grote invloed op je ontwikkeling.

Vormen van Persoonlijkheidstoornissen

Er bestaan 10 soorten persoonlijkheidsstoornissen, die zijn ondergebracht in 3 clusters.

Cluster A: vreemd of excentriek gedrag

• Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis: je gedraagt je zeer achterdochtig en afwachtend, omdat je denkt dat anderen niet te vertrouwen zijn.
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: je hebt geen behoefte aan contact of hechte relaties met anderen.
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis: je denkt, voelt en beleeft dingen zo anders, dat je reactie op anderen mensen vaak vreemd of ongepast overkomt.

Cluster B: theatraal, emotioneel of grillig gedrag

• Antisociale-persoonlijkheidsstoornis: je hebt een diepgeworteld gebrek aan respect voor de rechten van anderen en geen last van je geweten. Lees meer
• Borderline-persoonlijkheidsstoornis: je ervaart je emoties zeer intens en vindt het moeilijk om dingen te relativeren. Lees meer
• Theatrale (histrionische)-persoonlijkheidsstoornis: je overdrijft je gevoelens en gedrag om aandacht te krijgen van anderen.
• Narcistische-persoonlijkheidsstoornis: je hebt een overdreven gevoel van eigenwaarde en een grote behoefte aan bewondering. Lees meer

Cluster C: gespannen of angstig gedrag

• Vermijdende-persoonlijkheidsstoornis: je gaat contact met anderen uit de weg, uit angst voor afwijzing. Lees meer
• Afhankelijke-persoonlijkheidsstoornis: je hebt te weinig zelfvertrouwen om eigen keuzes te maken en zoekt overmatige bevestiging bij anderen. Lees meer
• Dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis: je vindt controle en perfectie zo belangrijk, dat het je dagelijks leven ernstig verstoort. Lees meer

Behandeling

Het Centrum Persoonlijkheidsstoornissen biedt verschillende, bewezen effectieve behandelmogelijkheden voor persoonlijkheidsstoornissen. Bij de pagina’s over de afzonderlijke stoornissen lees je welke (combinatie) van behandeling het meest geschikt is en hoe je je kunt aanmelden.